پای انسان در طول روز فشار زیادی را متحمل می‌شود. پاشنه، که وظیفه تحمل عمده وزن بدن را دارد، یکی از حساس‌ترین نواحی در برابر فشار مکانیکی است. تماس مستقیم پشت پا با لبه‌ی داخلی کفش در صورت طراحی غیراصولی یا استفاده نادرست، منجر به زدن پشت پا می‌شود. این عارضه در ظاهر ساده ولی در عمل یکی از دلایل اصلی درد، ترک پوست، زخم باز و محدودیت حرکتی در بیماران است. این مقاله از آرسی شوز به بررسی علل آناتومیکی، طراحی کفش، رفتارهای فردی و شرایط محیطی می‌پردازد و راهکارهایی علمی و عملی برای پیشگیری و درمان آن ارائه می‌دهد.
آناتومی و فیزیولوژی پاشنه پا چگونه است؟
پاشنه شامل استخوان کالکانئوس است که توسط لایه‌هایی از چربی، عضله و پوست پوشیده شده. پوست این ناحیه ضخیم، فاقد مو و دارای غدد عرق است اما به دلیل خشکی و تماس مداوم با کفش، مستعد آسیب است.
ویژگی‌های خاص پوست پاشنه
از ویژگی‌های پاشنه پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاومت بالا در برابر فشار
- کاهش انعطاف‌پذیری در مقایسه با پوست سایر نواحی
- مستعد ترک‌خوردگی، به‌ویژه در فصول سرد یا در افراد دارای پوست خشک
دلایل زدن پشت پا در کفش
دلایل زدن پشت پا در کفش عبارتند از:
علل مربوط به طراحی کفش
یکی از مهم‌ترین عوامل طراحی که باعث زدن پشت پا می‌شود، پشت کفش بلند یا خشک است که می‌تواند باعث سایش پوست در هنگام حرکت گردد. همچنین، دوخت داخلی زبر در بعضی کفش‌ها باعث ایجاد خراشیدگی یا زخم‌های نقطه‌ای در ناحیه پاشنه می‌شود. قالب غیراستاندارد کفش‌ها نیز موجب تماس ناهمگون با پا شده و ممکن است فشار اضافی وارد کند. در نهایت، کفش‌های نو که انعطاف‌پذیری کمی دارند، به دلیل سفتی اولیه‌شان می‌توانند به پوست آسیب برسانند.
| عامل طراحی | اثر |
|---|---|
| پشت کفش بلند یا خشک | سایش پوست هنگام حرکت |
| دوخت داخلی زبر | خراشیدگی یا زخم نقطه‌ای |
| قالب و کفش غیر استاندارد | تماس ناهمگون با پا |
| خرید کفش‌های نو بدون انعطاف | سفتی اولیه و آسیب پوست |
علل مربوط به ساختار پا
- پای صاف یا قوس زیاد
- اختلاف طول پاها
- برجستگی استخوانی در پاشنه (Haglund’s Deformity)
- نحوه نامناسب قدم برداشتن
رفتارهای فردی و محیطی
- پوشیدن کفش نو بدون تطبیق اولیه
- استفاده از کفش بدون جوراب
- تعریق زیاد پا
- خشکی پوست ناشی از کم‌آبی یا بیماری‌های پوستی مانند اگزما
نشانه‌ها و شدت آسیب ناشی از زدن پشت پا در کفش
زدن پشت پا معمولاً روندی تدریجی داره که از یک تحریک ساده شروع می‌شه و اگر به آن رسیدگی نشود، ممکن است به زخم‌های باز یا حتی عفونت، ختم شود. در این بخش شدت آسیب را به چهار درجه تقسیم می‌کنیم که هریک ویژگی‌ها و مراقبت‌های خاص خود را دارند.
درجه ۱: تحریک سطحی و قرمزی پوست
در صورتی که زدن پشت پا در مراحل اولیه باشد، ممکن است قرمزی ملایم روی پوست، احساس سوزش یا خارش خفیف، و گرمای موضعی در ناحیه پشت پا مشاهده شود که معمولاً بدون درد شدید است. برای درمان این علائم، می‌توان از کمپرس سرد برای کاهش التهاب، کرم‌های مرطوب‌کننده یا ضدسایش مانند کرم‌های حاوی اوره یا آلوئه‌ورا استفاده کرد. همچنین، پوشیدن جوراب ضخیم یا پاشنه‌گیر و کاهش مدت استفاده از کفش آسیب‌زننده از راهکارهای مؤثر در درمان این وضعیت هستند.
درجه ۲: تشکیل تاول (Blister)
اگر تاول در ناحیه پشت پا ایجاد شود، معمولاً به شکل برجستگی حاوی مایع شفاف ظاهر می‌شود. این وضعیت با درد هنگام تماس یا راه‌رفتن، احساس کشیدگی یا فشار در محل تاول همراه است و در صورت عدم مراقبت از پوست پا، احتمال پارگی تاول وجود دارد. برای درمان، باید محل تاول را با آب گرم و صابون ملایم شست‌وشو داد و از ترکاندن آن خودداری کرد، مگر در موارد خاص که با وسایل استریل انجام شود. همچنین، استفاده از پانسمان مخصوص ضدتاول مانند Compeed یا Hydrocolloid Pad و خرید کفش راحت تا زمان بهبود کامل تاول از دیگر روش‌های درمانی مؤثر است.
درجه ۳: زخم باز سطحی
در صورتی که پوست ناحیه پشت پا، باز شود، ممکن است خونریزی خفیف یا ترشح همراه با درد متوسط تا شدید مشاهده شود. این وضعیت خطر ورود میکروب و آلودگی به بافت باز را، افزایش می‌دهد. برای درمان، ابتدا باید محل آسیب را با محلول کلرهگزیدین یا سرم نمکی ضدعفونی کرد. استفاده از پماد آنتی‌بیوتیکی مانند موپیروسین یا تتراسایکلین، بستن زخم با گاز استریل غیرچسبنده، و محدودکردن تحرک پا برای کاهش اصطکاک از دیگر روش‌های درمانی مؤثر در این مرحله هستند.
با خرید کتونی نایک از آرسی شوز، همیشه یک قدم جلوتر از مد باش!
درجه ۴: زخم عمیق یا عفونت‌کرده
در صورتی که زخم پشت پا دچار ترشح چرک، تورم شدید و قرمزی گسترش‌یافته شود، درد مداوم حتی در حالت استراحت احساس خواهد شد. بوی ناخوشایند از زخم و تب خفیف در صورت ورود عفونت به بدن، از دیگر علائم این وضعیت است. در این شرایط، مراجعه فوری به پزشک ضروری است. ممکن است پزشک مصرف آنتی‌بیوتیک خوراکی یا تزریقی تجویز کند و تعویض منظم پانسمان تحت نظر پزشک یا پرستار انجام شود. در موارد شدید، نیاز به تخلیه زخم یا دبریدمان و برداشتن بافت مرده، نیز وجود دارد.
اگر علائم اولیه زودتر تشخیص داده شود، درمان ساده‌تر، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد بود. بی‌توجهی به مرحله‌های ابتدایی، ممکن است باعث دردسرهای جدی‌تری شود.
| درجه آسیب | توصیف | درمان اولیه |
|---|---|---|
| درجه ۱ | قرمزی و تحریک سطحی | استراحت، کمپرس سرد |
| درجه ۲ | تاول کوچک | پانسمان محافظ |
| درجه ۳ | زخم باز با درد | ضدعفونی، پانسمان استریل |
| درجه ۴ | عفونت و التهاب شدید | مراجعه به پزشک، داروی موضعی یا خوراکی |
چگونه از زدن پشت پا در کفش جلوگیری کنیم؟
با انجام کارهای زیر می‌توان، از زدن پشت پا در کفش جلوگیری کنیم:
1- انتخاب کفش مناسب
بر اساس توصیه انجمن ارتوپدی آمریکا (APMA):
- کفش باید دارای پد نرم در پاشنه، باشد.
- پشتی کفش نباید سفت یا زاویه‌دار باشد.
- سایز کفش باید دقیقاً مطابق اندازه پا انتخاب شود.
با انتخاب کفش زنانه مناسب با اعتماد به نفس قدم بردارید!
2- استفاده از فناوری‌های نوین
- پد ژله‌ای در پاشنه برای جذب ضربه
- کفش‌های دارای لایه ضدسایش داخلی
- طراحی سه‌بعدی کفش با اسکن دیجیتال پای کاربر
3- مراقبت‌های مکمل
- استفاده از پاشنه‌گیر ژله‌ای
- پوشیدن جوراب مناسب کفش
- نرم کردن کفش نو با اسپری مخصوص
- چرب‌کردن پوست پاشنه با کرم‌های اوره‌دار
انواع درمان زدن پشت پا در کفش
انواع درمان زدن پشت پا در کفش عبارتند از:
درمان خانگی
- شست‌وشوی ناحیه با آب ولرم و نمک و آب درمانی پا
- استفاده از پماد ضدباکتری (مثل موپیروسین)
- بستن پانسمان ضدتاول (مثل Compeed)
- استفاده از آلوئه‌ورا برای تسریع ترمیم
درمان تخصصی
- تجویز آنتی‌بیوتیک در صورت عفونت
- استفاده از پانسمان هیدروژل یا هیدروکلوئید
- فیزیوتراپی در موارد درد مزمن
- بررسی بیومکانیک پا توسط ارتوپد
کفش ورزشی زنانه آرسی شوز ترکیبی از راحتی، دوام و زیبایی در هر گام
درد پاشنه پا را دست‌کم نگیرید
درد مزمن در ناحیه پاشنه، حتی اگر جزئی باشد، می‌تواند منجر به تغییر در نحوه راه‌رفتن، استرس، کاهش تمرکز، خستگی زودرس و حتی اختلالات خواب شود. رسیدگی به این درد به‌موقع از پیشرفت آن به مشکلات ثانویه جلوگیری می‌کند.
پیشنهاد مطالعه: “۵ راز مهم تعبیر خواب خریدن کفش که باید بدانید!”
جمع بندی
زدن پشت پا در کفش یک مشکل شایع ولی قابل پیشگیری است. با انتخاب کفش مناسب، مراقبت از پوست پا، و توجه به علائم اولیه، می‌توان از بروز زخم و درد جلوگیری کرد. در صورت بروز آسیب، درمان سریع و مناسب اهمیت دارد تا از پیشرفت به عفونت یا درد مزمن جلوگیری شود. سلامت پا به‌طور مستقیم با کیفیت زندگی در ارتباط است؛ حفظ آن یک ضرورت است، نه انتخاب.
